Giriş

7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu 26 Nisan 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen Spor Yasası, spor kulüplerinin dernek yapısından şirket yapısına geçişi, başkanların ve yöneticilerin sorumluluğuna ilişkin düzenlemelerin yanı sıra ayrıca, federasyon ve üst kuruluşların organizasyonu ve yapılanması hakkında yeni hükümler içermektedir. 

SPOR KULÜPLERİNİN VE SPOR ANONİM ŞİRKETLERİNİN STATÜSÜ

Spor Yasası ile birlikte, “kamuya yararlı dernek” statüsünde olan spor kulüpleri için “spor kulübü” ve “spor anonim şirketi” olarak iki farklı tüzel kişilik öngörülmüştür.

Kuruluş

7405 sayılı Spor Yasası ve ilgili Spor Kulüpleri ve Spor Anonim Şirketleri Tescil Yönetmeliği hükümleri uyarınca her iki tüzel kişilik de Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından tescil edilecektir. Tescile ilişkin usul ve esaslar ile gerekli belgeler ilgili Tescil Yönetmeliği’nde belirtilmiştir. 

Denetim

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri her yıl hesap döneminin bitiminden başlayarak üç ay içerisinde gelir-gider işlem sonuçlarını ve kar-zarar ile bilanço hesaplarını beyanname düzenleyerek Bakanlığa teslim edecektir. İdari ve mali yönden denetim faaliyetleri de Bakanlık tarafından yürütülecektir. Spor kulüplerinin ve spor anonim şirketlerinin ödeme ve tahsilat yöntemi de yasa ile düzenlenmiştir.  Yedi bin Türk lirasını aşan ödemelerin ve tahsilatların banka veya PTT vasıtasıyla yapılarak kayıtlarda gösterilmesi zorunlu kılınmıştır. Ödeme ve tahsilatlar, yasada belirtilen şekil şartına uygun biçimde ifa edilmelidir; aksi takdirde başka yollarla gerçekleştirilen söz konusu işlemlerin ispatı mümkün olmayacaktır.

Mevcut Derneklerin ve Şirketlerin Durumu

Yasanın yürürlüğe girmesi ile spor alanında faaliyet gösteren mevcut anonim şirketlerin ana sözleşmeleri ile spor kulüplerinin tüzüklerini yasaya göre düzenlemesi ve bir yılık süre zarfında Gençlik ve Spor Bakanlığı’na sunulması öngörülmüştür. Spor Yasası, mevcut kulüp tüzükleriyle pek çok hususta farklı düzenlemeler getirdiğinden, tüzüklerin uyarlanması süreçlerinde gecikmeler yaşanması halinde, talep edilecek ek süre ile birlikte oplamda en fazla bir buçuk yıl içinde yeni tüzük hazırlama çalışmalarının tamamlanması gerekmektedir. Spor kulübünün adı, amacı, gelir kaynakları, üyelik koşulları ve organları ile geçici yönetim kuruluna ilişkin bilgilerin tüzükte yer alması zorunludur. Faaliyet gösterecekleri spor dallarına göre kulüpler ilgili federasyon tarafından tescil edilerek müsabakalarda yer alacaktır. 

Üyelik

Fiil ehliyetine sahip, bir yıldan fazla hapis cezası bulunmayan ve kulüp tüzüğünde yer alan üyelik şartlarını sağlayan herkes spor kulüplerine üye olabilecektir. Yasa tasarısında, üyelik anayasal hak olarak değerlendirilmiş ve buna bağlı olarak tüzük ile düzenlenecek üyelik koşullarının eşitlik ilkesine aykırı olamayacağı gündeme taşınmıştır. Fakat nihayetinde yürürlüğe giren yasada, tüzükle üyelik koşulları kararlaştırılabileceği ve üyelik başvurularının tüzükte gösterilen sebepler dışında da haklı sebebe dayanması şartıyla reddedilebileceği düzenlenmiştir.

Yönetim

Spor anonim şirketlerinde ve spor kulüplerinde zorunlu olarak genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu oluşturulacaktır. Yönetiminde yer alanlar aynı spor dalında ve aynı ligde faaliyet gösteren başka bir kulüp ya da spor anonim şirketi yönetiminde aynı anda görev yapamayacaklardır. Spor kulüplerinin belirli spor dalına ilişkin aktif ve pasif varlıklarının bir bütün olarak spor anonim şirketlerine devri mümkün olabilecektir. Devir için spor kulübünün devralan spor anonim şirketi üzerinde hâkimiyeti bulunması yeterlidir. 

Büyükşehir belediyeleri dâhil olmak üzere, belediyelerin kulüplere kaynak aktarması yasaklanmıştır. Altyapı faaliyetlerinin ve sporun gelişmesinde destek sağlanması konusunda Gençlik ve Spor Bakanlığı yetkilendirilmiştir. 

DENK BÜTÇE İLKESİ

Yasa ile birlikte kulüpler için denk bütçe zorunluluğu getirilmiştir. Temel ilke, kulüp bütçesinde gider ve gelir kalemleri arasındaki dengenin sağlanmasıdır. 

Borçlanma

Borçlanmalar hem vade hem de miktar bakımından sınırlandırılmıştır. Buna göre kulüpler ve spor anonim şirketleri, önceki yıl brüt gelirlerinin en fazla yüzde onuna kadar borçlanabileceklerdir. Bu oran üzerindeki borçlanmalar için genel kurulda nitelikli çoğunlukla karar alınarak ek bütçe düzenlenebilecektir. Ek bütçe ile yapılacak borçlanmalarda, önceki hesap dönemindeki brüt gelirin yüzde ellisini hiçbir şekilde aşılmaması ve vadesi mevcut yönetim kurulunun olağan görev süresinin bitiminden önce gelmesi koşuluyla borçlanmaya gidilebilecektir. Madde gerekçesinde düzenlemenin amacı, kulüplerin uzun vadeli ve sağlıksız borçlanmasının önüne geçilmesi olarak ifade edilmiştir.

Temlik

Spor kulüpleri ve spor anonim şirketleri, borçlanırken olduğu gibi temlik ve devirlerinde bundan böyle yasanın getirdiği sınırlamalar ile bağlıdır. Kural olarak, bir önceki hesap dönemine ait brüt gelirinin yüzde yirmi beşini mevcut yönetimin olağan görevde kalma süresi ile sınırlı olarak temlik edebilecektir. Bu oran üzerindeki temlikler için genel kurulda nitelikli çoğunlukla karar alınması gerekecektir. Mevcut yönetimin görev süresini aşması halinde, önceki hesap döneminde gerçekleşen brüt gelirin yüzde ellisinden fazla olamayacaktır.

KULÜPLERİN MEVCUT BORÇLARININ DURUMU

Spor kulüplerinin ve spor anonim şirketlerinin, Spor Yasası yürürlüğe girdiği tarihten önce doğmuş ve doğacak borçları, yasa ile getirilen bütçe ve harcama sınırlamalarına on yıl süreyle tabi değildir. Kulüpler ve anonim şirketler bakımından, yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde doğmuş ve doğacak, Bakanlığa bildirilen tüm borçlara ve bu borçlara ilişkin dönem faiz giderlerinin yüzde ellilik kısmına yasa ile getirilen bütçe ve harcama ilkeleri uygulanmayacaktır. 

YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞUNUN SINIRI

Spor kulübü ve spor anonim şirketi başkanı, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticiler; kulüp, şirket, pay sahipleri ve alacaklılara karşı verdikleri zararlardan hukuki ve cezai olarak sorumludur. Bu kişiler hakkında, mevzuat hükümlerine aykırı eylemlerde bulunmaları halinde hapis veya adli para cezası öngörülmüştür. Bu kişiler, mevzuat ve sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kasıt veya ihmal ile yerine getirmedikleri durumda, doğacak zararlardan müteselsilen sorumludur. Ancak; borçlanma nisapları ile ortak ve yöneticilerinden borç alma, borcu üstlenme durumları ile ödemelerin Banka veya PTT kanalıyla yapılmasına ilişkin hükümlere aykırılıkta bulması halinde kasıt veya ihmal aranmaksızın bu kişiler bakımından kusursuz sorumluluk hali söz konusudur, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat etmedikçe sorumlulukları devam edecektir.

BİRLEŞME VE MAL VARLIĞI DEVİRLERİ

Spor kulüpleri, genel kurul toplantısına katılanların salt çoğunluğu ile alınacak kararla aynı ilde bulunan başka bir spor kulübü ile birleşebilecektir. Birleşme ile devrolunan kulübün tüm aktif ve pasif malvarlığı devralan kulübe geçecektir. Devrolan spor kulübünün üyeleri kendiliğinden devrolan kulübün üyesi olacaktır. Devrolan spor kulübüne ait tarihçe ve sportif başarılar devralan spor kulübüne geçmiş sayılmaktadır. 

Genel kurulda nitelikli salt çoğunlukla alınacak kararla, kulübün faaliyet gösterdiği spor dallarından biri veya birkaçı tüm aktif ve pasifleri ile birlikte başka bir spor kulübüne veya spor anonim şirketine devredilebilir. Devralan ile devreden birlikte devir tarihinden önceki borçlardan sorumlu olacaktır.

MENAJERLİK FAALİYETLERİ 

Menajerlik faaliyetleri bakımından bundan böyle; menajerlerin tarafı olduğu sözleşmelerin noter tarafından düzenleme şeklinde ve en fazla iki yıl süreyle geçerli olacak şekilde yapılması gerekmektedir. Spor kulüpleri ve spor anonim şirketler tarafından ödenecek menajerlik ücreti futbolcu ile yapılacak sözleşmede mutlaka yer almalıdır. Futbolcu ile spor kulüpleri veya spor anonim şirketleri arasında imzalanan sözleşmenin bir nüshası, sözleşmenin imzalanmasından itibaren bir hafta içinde Gençlik ve Spor Bakanlığı ve Türkiye Futbol Federasyonu’na gönderilmek zorundadır.

Bildirilen sözleşme dışında taraflara veya üçüncü kişilere doğrudan ya da dolaylı menfaat sağlayan işlemlerin tespiti hâlinde menajerin faaliyetine son verilecektir. İlgili futbolcu ise üç aydan bir yıla kadar müsabakalardan men edilecektir. Bu fıkraya aykırı davranan spor kulübü, spor anonim şirketi başkan, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticilerine iki yıldan üç yıla kadar hak mahrumiyeti cezası verilebilecektir.

Menajerlik ücreti, menajerlik sözleşmesine taraf futbolcunun taban brüt ücretinin iki milyon Türk lirası veya daha az olması halinde bu ücretin yüzde onu kadar,  iki milyon Türk lirasından fazla olması halinde bu tutarın yüzde beşi kadar olabilecektir. Futbolcunun başka bir kulübe ya da şirkete bonservisi ile transferi halinde, elde edilen bonservis gelirinin yüzde onundan fazlasının menajere ödenmesi yasaklanmıştır. Bu sınırlara uymayan başkan, yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası düzenlenmiştir.

ZİYREK HUKUK OFİSİ